Sắc tố da là gì và các bệnh lý liên quan, cách trị đốm đen
Sắc tố da (Skin Pigmentation) xuất hiện do sự lắng đọng của sắc tố melanin - nguyên nhân chính hình thành đốm nâu, sạm trên da. Khi lượng melanin tăng đột biến do các yếu tố như: tia UV, lão hóa da, thay đổi nội tiết tố,... có thể dẫn đến các bệnh lý liên quan đến sắc tố như: Tăng sắc tố da, giảm sắc tố, mất sắc tố. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng Kiehl's tìm hiểu sắc tố da là gì, các bệnh liên quan đến rối loạn sắc tố da và phương pháp điều trị.
Sắc tố da là yếu tố tạo nên màu sắc tự nhiên của da, tóc, võng mạc hay màng nhầy. Nguyên nhân hình thành sắc tố tùy thuộc vào sự lắng đọng của melanin - một loại sắc tố được sản xuất từ melanocytes. Các vấn đề về rối loạn sắc tố da sẽ ảnh hưởng đến màu da của bạn, bao gồm: Tăng sắc tố (tồn tại quá nhiều sắc tố), giảm sắc tố (tồn tại quá ít sắc tố) và khử sắc tố (mất sắc tố).
Melanin ảnh hưởng trực tiếp đến màu da tự nhiên của con người. Melanin hình thành màn bảo vệ cho làn da dưới tác động của tia UV. Melanin bao gồm hai loại chính:
Eumelanin: Đây là loại sắc tố có màu đen hoặc nâu đậm. Những người có nhiều eumelanin thường có màu da tối, không rõ nét. Khả năng ngăn ngừa ung thư da của eumelanin là một trong những lợi ích cho da. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có mức eumelanin cao hơn có nguy cơ mắc ung thư da thấp hơn. Bằng cách hấp thụ nhiệt mặt trời và giữ cho cơ thể mát mẻ, eumelanin cũng giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể.
Pheomelanin (hay còn gọi là melanin đỏ hoặc vàng nhạt): Đây là loại sắc tố thường được tìm thấy ở những người có làn da trắng hoặc tóc màu đỏ. Pheomelanin không có khả năng bảo vệ da khỏi tia UV, và quá trình tổng hợp pheomelanin có thể tạo ra các gốc tự do tấn công da. Tuy nhiên, pheomelanin giúp kiểm soát nhiệt độ cơ thể và có thể giữ cho cơ thể mát mẻ trong điều kiện nóng bằng cách phản xạ nhiệt. Pheomelanin cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh ung thư hắc tố và các loại ung thư da khác.
Tỷ lệ giữa hai loại melanin này trong cơ thể mỗi người không giống nhau. Do đó, màu da tự nhiên và phản ứng của da với ánh nắng mặt trời cũng sẽ khác nhau.
Sắc tố da được định nghĩa là màu sắc tự nhiên của da mỗi người (Nguồn: Kiehl's)
Hoạt động của sắc tố da
Quá trình hình thành sắc tố da diễn ra qua 4 giai đoạn sau:
Giai đoạn 1: Sắc tố da được kích thích bởi tia cực tím và các hoạt chất sinh học tồn tại trong tế bào da.
Giai đoạn 2: Các tế bào melanocyte trong da bắt đầu sản xuất melanin, sắc tố chính của da.
Giai đoạn 3: Melanin được vận chuyển từ melanocyte đến lớp biểu bì của da.
Giai đoạn 4: Trong quá trình tái tạo da, các tế bào da mới được hình thành ở lớp biểu bì và melanin sẽ được vận chuyển lên bề mặt da theo cơ chế liên tục. Điều này dẫn đến việc màu sắc tổng thể của da được xác định và duy trì.
Sắc tố da diễn ra qua 4 giai đoạn chính trên da (Nguồn: Kiehl's)
Nguyên nhân gây ra sắc tố da
Sắc tố da có thể do di truyền, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc một số loại thuốc. Hiểu rõ nguyên nhân giúp kiểm soát và ngăn ngừa tình trạng này. Dưới đây là các nguyên nhân dẫn đến các vấn đề liên quan sắc tố da:
Di truyền học
Di truyền quyết định số lượng tế bào hắc tố và mức độ sản xuất melanin, ảnh hưởng trực tiếp đến màu da. Những người có tông da sẫm màu thường có lượng melanin cao hơn. Sự thay đổi sắc tố cũng có thể bị ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường như ánh nắng và mỹ phẩm.
Phơi nắng
Tiếp xúc với tia UV kích thích cơ thể sản xuất melanin để bảo vệ da, gây tăng sắc tố. Quá trình này gồm:
Tia UV tạo gốc tự do.
Kích hoạt tế bào hắc tố.
Enzym tyrosinase tổng hợp melanin.
Tăng cường hoạt động của tyrosinase.
Melanin được đào thải qua quá trình tái tạo da.
Thuốc men
Một số thuốc như kháng sinh, thuốc tránh thai có thể kích thích hoặc làm tăng sản xuất melanin, gây thay đổi sắc tố da. Người dùng nên tham khảo bác sĩ để kiểm soát tác động này.
Nguyên nhân gây ra sắc tố da (Nguồn: Kiehl's)
Các loại bệnh lý liên quan đến rối loạn sắc tố da
Việc da sáng hoặc tối hơn so với màu sắc bình thường chính là biểu hiện của rối loạn sắc tố da. Dưới đây là hai bệnh lý liên quan đến rối loạn sắc tố da thường gặp nhất:
Tăng sắc tố da
Tăng sắc tố da xuất hiện do nhiều nguyên nhân và có thể khiến da trở nên sẫm màu hơn bình thường. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
Tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời
Thay đổi nội tiết tố
Di truyền
Các bệnh lý khác như: hemochromatosis, xơ gan ứ mật,...
Các hoạt chất trong thuốc
Một số trường hợp tăng sắc tố da có thể được cải thiện theo thời gian như tăng sắc tố da sau viêm, nhưng cũng có những trường hợp phải sống với tình trạng này trong suốt cuộc đời.
Các vấn đề tăng sắc tố da phổ biến bao gồm:
Nám: Đây là tình trạng khi da xuất hiện các vùng sạm màu, thường xảy ra do sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai và trong giai đoạn tiền mãn kinh. Nám thường xuất hiện trên da mặt, vùng bụng và các vùng da khác.
Sạm nắng: Đây là tình trạng da có các vết đốm nâu xuất hiện trên các vùng da tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời.
Thâm mụn: Da bị tổn thương do các loại mụn trên mặt có thể gây tình trạng tăng sắc tố, gọi là thâm da, khiến da có các vết sạm màu sau khi mụn đã lành.
Tàn nhang:Tàn nhang gặp nhiều ở những người có làn da trắng khi không bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời.
Tình trạng tăng sắc tố da có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau (Nguồn: Kiehl's)
Giảm sắc tố da
Tình trạng giảm sắc tố da xảy ra khi có sự suy giảm melanin trong cơ thể. Dưới đây là một số bệnh lý liên quan đến tình trạng này:
Bạch biến: Đây là bệnh lý tự miễn, khiến làn da người bệnh xuất hiện mảng trắng, gây mất thẩm mỹ. Điều này hình thành do cơ chế làm tổn thương các tế bào tạo sắc tố da gây nên.
Bạch tạng: Bệnh này xảy ra khi mất đi enzyme chịu trách nhiệm sản xuất melanin. Khi đó, cơ thể không thể sản xuất đủ sắc tố da như bình thường. Bạch tạng thường ảnh hưởng đến những người có làn da trắng, có thể gây ra hiện tượng tóc trắng và lông mi trắng.
Ngoài ra, còn có một số tình trạng khác liên quan đến biến đổi sắc tố da thay đổi sắc tố da như lang ben, vảy nến, viêm da cơ địa dị ứng... Các bệnh lý này đòi hỏi điều trị kéo dài để phục hồi hiệu quả.
Bạch tạng xảy ra khi mất đi enzyme chịu trách nhiệm sản xuất melanin (Nguồn: Kiehl's)
Cách điều trị rối loạn sắc tố da hiệu quả
Điều trị các vấn đề thay đổi sắc tố da đòi hỏi phương pháp tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là một số giải pháp điều trị tăng sắc tố da thường được áp dụng:
Trị liệu nội tiết tố: Điều chỉnh cân bằng nội tiết tố trong cơ thể để ổn định sắc tố da.
Thuốc uống theo đơn của bác sĩ: Sử dụng thuốc uống được kê đơn để điều chỉnh sắc tố da và kiểm soát quá trình tăng hoặc giảm sắc tố.
Điều trị bằng laser: Sử dụng công nghệ laser để giảm hoặc loại bỏ các vết sắc tố không mong muốn trên da.
Liệu pháp ánh sáng: Sử dụng ánh sáng có tác động lên da để điều chỉnh sắc tố và cải thiện tình trạng thay đổi sắc tố.
Đối với những bệnh nhân bị giảm sắc tố da như bạch biến hoặc bạch tạng, có thể sử dụng các phương pháp thẩm mỹ để che giấu khuyết điểm. Một số loại thuốc corticosteroid cũng có thể được dùng để kiểm soát quá trình tiến triển của bệnh. Liệu pháp ánh sáng cũng là một phương pháp phổ biến để điều trị giảm sắc tố da.
Điều trị sắc tố da theo thuốc uống theo đơn của bác sĩ (Nguồn: Kiehl's)
Cách phòng ngừa tình trạng rối loạn sắc tố da
Để phòng ngừa các rối loạn sắc tố da, có một số biện pháp đơn giản và lưu ý quan trọng mà bạn có thể tham khảo:
Ăn uống đủ chất: Hãy ưu tiên bữa ăn giàu hoa quả, rau xanh và uống đủ nước để cung cấp đủ dưỡng chất cho làn da và tăng cường sức khỏe chung.
Hạn chế chất kích thích: Tránh sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu, cafein, vì các chất này có thể làm ảnh hưởng đến sắc tố da.
Giữ cho da luôn được nghỉ ngơi đủ: Ngủ đủ giấc và hạn chế tình trạng căng thẳng kéo dài, vì điều này có thể gây ra rối loạn sắc tố da.
Bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời: Luôn bôi kem chống nắng và che chắn kỹ càng khi ra ngoài, đặc biệt vào giờ nắng gắt, để tránh tác động mạnh của tia tử ngoại lên sắc tố da.
Sử dụng mỹ phẩm đúng cách: Chỉ sử dụng những sản phẩm chăm sóc da chính hãng, chất lượng và phù hợp với loại da của bạn (da mụn, da dầu, da khô...). Tránh sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc hoặc có chứa chất gây kích ứng da.
Thận trọng khi sử dụng thuốc: Nếu bạn muốn sử dụng các loại thuốc có tác dụng tăng hoặc giảm melanin, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý sử dụng thuốc để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
Luôn sử dụng kem chống nắng bảo vệ da (Nguồn: Kiehl's)
Sắc tố da có phải là nguyên nhân gây ra các đốm đen trên khuôn mặt?
Da không đều màu, xuất hiện đốm đen trên mặt là nỗi lo của chị em. Liệu các bệnh liên quan đến sắc tố da có phải nguyên nhân dẫn đến tình trạng này? Dưới đây là nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa đốm đen trên khuôn mặt:
Nguyên nhân tạo nên đốm đen trên da
Màu sắc da của một người được xác định bởi 2 yếu tố chính: gen di truyền và mức độ tiếp xúc với môi trường (ánh nắng mặt trời,...). Trong đó, sắc tố melanin đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát màu da, tạo ra cơ chế bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV.
Các vấn đề về sắc tố da có liên quan đến hoạt động bất thường của melanin. Điều này có thể làm thay đổi màu da, bao gồm: tăng sắc tố (đốm đen) hoặc giảm sắc tố (đốm sáng). Giảm sắc tố thường liên quan đến các bệnh như bệnh bạch biến hoặc bệnh bạch tạng, và những tình trạng này cần được chăm sóc y tế.
Một số nguyên nhân hình thành đốm đen:
Ánh nắng mặt trời và tuổi tác: Tia UV kích thích sản sinh tế bào sắc tố (melanocytes), dẫn đến đốm nâu trên da. Phơi nắng kéo dài làm tăng nguy cơ tăng sắc tố, đặc biệt ở mặt, cổ, và tay. Đốm đen này còn được gọi là tàn nhang, đồi mồi.
Thay đổi nội tiết tố và thuốc tránh thai: Thay đổi nội tiết tố khi mang thai hoặc uống thuốc tránh thai có thể gây nám. Những mảng nâu này rõ hơn vào mùa hè và có thể mờ đi sau khi sinh con, khi hormone ổn định lại.
Chất quang độc và tổn thương da: Nước hoa và thuốc, khi tiếp xúc với ánh nắng, có thể gây đốm nâu qua phản ứng quang hóa. Da bị tổn thương hoặc sẹo, đặc biệt từ mụn trứng cá, dễ phát triển sắc tố khi tiếp xúc với tia UV.
Rối loạn sắc tố da là nguyên nhân tạo nên đốm đen trên da (Nguồn: Kiehl's)
Thói quen chống nắng: Luôn sử dụng kem chống nắng có quang phổ rộng (như kem chống nắng SPF 50). Ngoài ra, ban nên tránh ánh nắng từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều khi tia UV mạnh nhất.
Làm sạch da mặt đúng cách: Chọn các sản phẩm làm sạch da phù hợp với tình trạng đốm nâu hoặc thay đổi sắc tố da.
Sử dụng sản phẩm điều trị sắc tố: Sử dụng các sản phẩm làm giảm đốm đen và làm đều màu da dưới sự chỉ định của bác sĩ da liễu hoặc các sản phẩm hỗ trợ làm đều màu da
Luôn sử dụng kem chống nắng có quang phổ rộng (Nguồn: Kiehl's)
Gợi ý sản phẩm hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến rối loạn sắc tố da
Trong quá trình điều trị rối loạn sắc tố da, bạn cần ưu tiên sử dụng các sản phẩm chăm sóc da đến từ các thương hiệu uy tín, chất lượng, chẳng hạn như Kiehl’s - thương hiệu dược mỹ phẩm đến từ Hoa Kỳ. Dưới đây là một số sản phẩm hỗ trợ cải thiện tình trạng tăng sắc tố da hiệu quả:
Serum cải thiện tăng sắc tố da ở mặt Vitamin C Kiehl's Clearly Corrective Dark Spot Solution
Dẫn chất Vitamin C: Được thiết kế đặc biệt để cải thiện tình trạng da không đều màu và tăng sắc tố. Dẫn chất Vitamin C này có khả năng thẩm thấu sâu vào da, giúp làn da trở nên sáng rõ rệt và giảm thiểu sự xuất hiện của nám và sạm da.
Salicylic Acid: Giúp tẩy tế bào chết ở các vùng da sạm nám, cải thiện rõ rệt bề mặt da và mang lại làn da đều màu hơn.
Bài viết trên đã đề cập đến các thông tin liên quan đến sắc tố da và các giải pháp giúp cải thiện tình trạng rối loạn sắc tố da. Nếu không được điều trị đúng cách, hiện tượng này có thể trở nặng và gây nhiều vấn đề khác trên da. Đừng quên truy cập kiehls.com.vn để khám phá thêm những sản phẩm chăm sóc da nổi bật khác cùng nhiều ưu đãi của Kiehl’s nhé.
Kiehl's luôn phát triển các sản phẩm với thành phần và công thức cân bằng giữa tự nhiên và khoa học, nhằm mang đến giải pháp hiệu quả cho làn da của bạn. Hơn nữa, không chỉ chăm sóc làn da, Kiehl’s luôn lắng nghe và thấu hiểu cuộc sống của bạn! #WeSkincareAboutYou.
.png?sw=52&sh=52&sm=cut)
